ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Με αφορμή το τραγικό δυστύχημα των αμαξοστοιχιών στην περιοχή των Τεμπών νομίζω ότι είναι ευκαιρία να αναφερθούμε στα βασικά αίτια όσων συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας, κυρίως μεταμνημονιακά, συνεπεία των πολιτικών που εφαρμόζονται.

Παραδοσιακά η έννοια του κράτους και του πολίτη είναι σε απόλυτη αρμονία. Ο πολίτης αποδίδει φόρους στο κράτος και αυτό με την σειρά του παρέχει στον πολίτη όλες εκείνες τις υπηρεσίες που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την καθημερινότητα του. Τέτοιες υπηρεσίες είναι η δωρεάν υγεία, η δωρεάν παιδεία, η εξασφάλιση ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης, δημόσιων συγκοινωνιών κ.λ.π. Αυτά τα πληρώνει ο πολίτης μέσω της φορολογίας αλλά και οι υποδομές των υπηρεσιών αυτών είναι ιδιοκτησία του πολίτη αφού δημιουργήθηκαν μέσα από την φορολόγησή του.

Εκείνο όμως που συμβαίνει στην πραγματικότητα με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές, που όπως τις ονομάζει ο Άδωνης Γεωργιάδης «κοινωνία των αγορών» άρα όλα καθορίζονται από τις αγορές, είναι μια εικονική πραγματικότητα. Για παράδειγμα η Δ.Ε.Η. ιδιωτικοποιήθηκε γιατί το κράτος δεν μπορούσε να την επιδοτεί. Ο Ο.Σ.Ε. ιδιωτικοποιήθηκε επειδή κρίθηκε ότι δεν είναι κερδοφόρα επιχείρηση, η Ολυμπιακή πωλήθηκε γιατί επίσης δεν μπορούσε να την επιδοτεί το κράτος. Όμως μια κοινωφελής επιχείρηση που την δημιούργησε ο πολίτης μέσα από την φορολόγησή του δεν την δημιούργησε για να είναι κερδοφόρα και να μοιράζεται τα μερίσματά της αλλά για να απολαμβάνει τις υπηρεσίες της. Επιπλέον παρά το επιχείρημα της πολιτείας ότι πώλησε τις επιχειρήσεις για να μην τις χρηματοδοτεί συνεχίζει να τις χρηματοδοτεί και πιο έντονα ενώ η φορολόγηση των πολιτών συνεχίζει να είναι όλο και πιο βαριά. Ο ιδιωτικός τομέας από την άλλη που παίρνει τις επιχειρήσεις αυτές στοχεύει στο κέρδος και συνεπώς αυξάνει το κόστος των υπηρεσιων (π.χ. λογαριασμοί ΔΕΗ) και από την άλλη προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει  το κόστος του μειώνοντας και την παροχή υπηρεσιών, την ασφάλεια των υπηρεσιών και μειώνοντας το προσωπικό.

Ας δούμε πως καταλήξαμε εδώ και τι στράβωσε στην πορεία.

Εύκολα διαπιστώνει κανείς την απουσία και την αστοχία της πολιτικής της παγκοσμιοποίησης.

Ο καπιταλισμός αν κατόρθωσε να διακριθεί ως κοινωνικό σύστημα οφείλεται κυρίως στην οικονομική του επιτυχία. Πλήρης απασχόληση, αύξηση της παραγωγής και αύξηση της κατανάλωσης, δεν υπήρχε τίποτα μοιραίο στην πορεία του. Από την άλλη η αύξηση των αμοιβών που επιβλήθηκε από τους αγώνες των εργαζομένων δημιούργησε μια δυναμική ισορροπία που ενσωματώθηκε στο σύστημα.

Μάλιστα ακόμη και σε εποχές οικονομικών κρίσεων είχε την ευελιξία να τις αντιμετωπίσει, όπως έγινε με την μεγάλη οικονομική κρίση στις Η.Π.Α.

Εκείνη την εποχή εφαρμόστηκε το φορντικό μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης (Φορντικός καπιταλισμός) που στηρίχθηκε στην ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, παρά την στασιμότητα των μισθών, στην εφαρμογή μιας ενεργητικής παρεμβατικής πολιτικής εκ μέρους του κράτους, για την στήριξη της ανάπτυξης, της απασχόλησης και της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης παρέχοντας στον πολίτη δωρεάν υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση, η υγεία ώστε να απελευθερώνεται μέρος των εισοδημάτων για τις καταναλωτικές του ανάγκες.

Έπειτα ήλθε ο νεοφιλελευθερισμός, η παγκοσμιοποίηση (η «post industrial» εποχή) που υποστήριζε το απορυθμισμένο οικονομικό σύστημα. Στην ουσία έγινε μια αλλαγή του βιομηχανικού μοντέλου σε χρηματοοικονομικό και το οποίο επιβλήθηκε και στην χώρα μας μέσω των μνημονίων. Το κράτος πλέον αναδεικνύεται ως μία Ανώνυμη Εταιρεία και ο πολίτης ο καλύτερος πελάτης αυτής της εταιρείας που αγοράζει ότι του παρέχει το κράτος. Αυτή είναι η οικονομία της αγοράς που επικαλείται η κυβέρνηση. Όλο αυτό βέβαια το οικοδόμημα είναι λογικό να οδηγήσει εκτός από την οπισθοδρόμηση και σε οικονομική αποτυχία όχι μόνο επειδή καταργεί την παραγωγική οικονομία, όχι μόνο επειδή αυξάνει σταδιακά τους θύλακες της φτώχειας και της ανέχειας. Αλλά επειδή ο τομέας «ενέργεια – περιβάλλον» είναι σε ένα οριακό σημείο το οποίο ο σύγχρονος τρόπος σκέψης δεν έχει προβλέψει, αλλά σίγουρα θα επιδεινώσει την κατάσταση. Ακόμα και τα βουνά και η βιοποικιλότητα είναι χρηματιστηριακό προϊόν προς μη παραγωγική εκμετάλλευση.

ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Αν θέλουμε να σκύψουμε πάνω στα αίτια αυτής της κοινωνικής οπισθοδρόμησης  θα πρέπει να τα αποδώσουμε στα εξής :

1.       Έλλειψη πολιτικής η απουσία πολιτικής η απουσία ιδεολογίας. Τα κόμματα δεν είναι σε θέση να κινητοποιήσουν τους πολίτες όπως παλαιότερα. Και αυτό είναι αποτέλεσμα της γραφειοκρατικής δομής των κομμάτων που περιορίζει την συμμετοχή των πολιτών. Αυτό επίσης καταργεί στην πράξη και την λειτουργία των κινημάτων που παλαιότερα δονούσαν συθέμελα την κοινωνία.

2.       Ο τρόπος επιλογής και στρατολόγησης πολιτικού προσωπικού αφού επιλέγονται από τον κομματικό μηχανισμό και φυσικά επιλέγονται αυτούς που οι μηχανισμοί των κομμάτων θεωρούν κατάλληλους προς επιλογή. Φωνές που μπορούν να αρθρώσουν πολιτικό λόγο αποκλείονται.

3.       Τα συνδικάτα μετατράπηκαν σε συντεχνιακές ομάδες που οι ηγέτες τους προσπαθούν να κρατηθούν στην εξουσία και συνεπώς οι αγώνες τους αφορούν στενά συντεχνιακά οφέλη.