ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ

Ο όρος κρίση έχει μπει στην ζωή μας τα τελευταία χρόνια με συνεχώς επιταχυνόμενους ρυθμούς και με επιτακτικό τρόπο.

Έχουμε μιλήσει για οικονομική κρίση, την υγειονομική κρίση, την περιβαλλοντική κρίση και ο κατάλογος δεν τελειώνει.

Δανειζόμενος τον όρο «κρίση» από την ιατρική ονομάζουμε κάποιο ξαφνικό συμβάν που όμως είναι αναστρέψιμο, εν τούτοις αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά οδηγεί σε απανωτές κρίσεις και τελικά σε αποσύνθεση (μία μη αναστρέψιμη κατάσταση).

Αφήνοντας όμως την ιατρική στην άκρη κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην πολιτική.

Η κρίση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε στιγμή για οποιουσδήποτε λόγους. Όμως στον καπιταλισμό οι κρίσεις είναι επαναλαμβανόμενες και η προσπάθεια αντιμετώπισής τους οδηγεί σε νέες κρίσεις. Ο Μάρξ ανέφερε ότι ο καπιταλισμός και οι κρίσεις είναι σύμφυτα φαινόμενα και δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια αναδιανομής του πλούτου ώστε να αλλάξει χέρια οδηγώντας τον πλούτο στα χέρια των λίγων.

Ας θυμηθούμε ότι στην πρόσφατη οικονομική κρίση, στην Ελλάδα, τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης ήταν μειώσεις των συντάξεων, απολύσεις και φορολογικά μέτρα. Και τα τρία στόχευαν στα χαμηλά εισοδήματα και αυτή ήταν η αντιμετώπιση της κρίσεις σε όλα τα κράτη της Ευρώπης. Αποτέλεσμα το 1% των Ευρωπαίων να κατέχουν σήμερα και μετά την κρίση το 1/3 του πλούτου. Κάποιοι σε αυτήν την κρίση πλούτιζαν.

Σήμερα βρισκόμαστε στην λεγόμενη οικονομία των αγορών, και το ακούμε συνεχώς από το στόμα κυβερνητικών παραγόντων. Όμως οι αγορές δεν διαθέτουν διαρθρωτικές δυνατότητες αλλά κινούνται ανεξέλεγκτα χωρίς ορατό στόχο η σκοπό, σε μια αέναη κινητικότητα με μόνο σκοπό την συνεχή συσσώρευση πλούτου.

Έτσι παρά τις προβλέψεις, των υπερασπιστών των αγορών, για μια αυξανόμενη ευημερία που υπόσχεται η απόλυτη ελευθερία των αγορών, αυτές οι προβλέψεις τώρα πλέον φαίνονται αφελείς.

Οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, παρά την παραγωγή πλούτου, συνεχώς διευρύνονται. Τα 2/3 του πληθυσμού του πλανήτη είναι βυθισμένα στην φτώχεια και αυτό το ποσοστό συνεχώς διευρύνεται. Οι οικονομικές κρίσεις διαδέχονται η μια την άλλη και μετά από κάθε κρίση διευρύνονται οι ανισότητες. Η πρόσφατη υγειονομική κρίση μας έδειξε ότι οι πληθυσμοί του πλανήτη είναι το ίδιο ευάλωτοι και πεθαίνουν από τις ίδιες ασθένειες που πέθαιναν τον μεσαίωνα, σαν τίποτε να μην έχει αλλάξει.

Δεν πρόβλεψαν ότι οι αγορές είναι αδηφάγες και δεν σταματούν. Αρχικά απαξιώνουν τον κρατικό μηχανισμό και τους θεσμούς. Στην συνέχεια παίρνουν όσα τμήματα του κράτους είναι ικανά προς οικονομική εκμετάλλευση και κερδοφορία, στερώντας τα από την υγεία, την παιδεία, την κοινωνική προστασία,  οικονομικούς πόρους για να τους εκτρέψουν στις αγορές. Στο τέλος αφού συγκεντρώσουν όσο χρήμα απομένει αλλά και για να αποκαταστήσουν την μείωση της εισοδηματικής ικανότητας των πολιτών που πλέον δεν έχουν δυνατότητες κατανάλωσης αρχίζουν αναδιανεμητικές πολιτικές με δανειακές διευκολύνσεις φτωχοποιώντας ακόμα περισσότερο την κοινωνία.

Η κυβερνητική αριστερά βρέθηκε παγιδευμένη μέσα σε αυτό το πολύπλοκο σύστημα. Ήταν απροετοίμαστη να εντοπίσει τα προβλήματα και να επιφέρει τις αντίστοιχες αλλαγές στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο ώστε να επιβάλλει μια ολοκληρωμένη εναλλακτική πρόταση.

Χρησιμοποίησε ως βάση το ίδιο το σύστημα, χωρίς να αλλάξει την βασική φιλοσοφία του και προσπάθησε να εφαρμόσει αριστερές μεν πολιτικές π.χ. υγεία, κοινωνικά προγράμματα αλλά τα θεμέλια πάνω στα οποία προσπάθησε να εφαρμόσει την πολιτική της ήταν νεοφιλελεύθερα.

Δημιουργήθηκαν ανεπάρκειες και λάθη λόγω αυτών των επιλογών και τα οποία χρεώθηκε.

Η αριστερά θα πρέπει να ξεφύγει από τις παραδοσιακές λογικές περί «ιδεολογικής καθαρότητας» και να μην συνεχίσει να λειτουργεί με βάση τις παλαιές αντιλήψεις στην αντιμετώπιση των σύγχρονων οικονομικών πρακτικών. Οφείλει να επανεξετάσει την οικονομία της αγοράς και να διαμορφώσει την δική της εναλλακτική πρόταση για την λειτουργία των αγορών. Για παράδειγμα θα πρέπει να ενισχύσει τον ρυθμιστικό παράγοντα του κράτος και το έλεγχο στην ανεξέλεγκτη λειτουργία των αγορών. Επιπλέον να αναλάβει το ίδιο το κράτος την δίκαιη αναδιανομή του πλούτου.

Να λάβει υπόψη της την λειτουργία του ιδιωτικού τομέα και να εκλογικεύσει την παρεμβατικότητα του στον ρόλο και την λειτουργία του κράτους.